BIS (Uluslararası Ödemeler Bankası), dünya genelinde Türkiye’nin de aralarında bulunduğu 63 ülkenin merkez bankalarına ekonomik istikrar ve para politikaları konusunda destek sağlayan bir kurumdur. Bu önemli kuruluşun ne olduğunu ve nasıl çalıştığını merak ediyorsan, işte aradığın tüm bilgiler!
BIS, genellikle “merkez bankalarının merkez bankası” olarak tanımlanır. Amacı, dünya çapındaki merkez bankalarına para politikaları, ekonomik denge ve yatırım stratejileri konusunda rehberlik etmek, analizler sunmak ve raporlar hazırlamaktır. BIS, ülkeler arasında iş birliği ve dayanışmayı teşvik eden platformlar oluşturarak, yalnızca bireysel ülkeler için değil, global ekonomi üzerinde de önemli bir rol oynar. Öyleyse, daha fazla beklemeden bu güçlü kurumun işleyişine dair detaylara bir göz atalım!
BIS Nedir?
BIS, merkez bankalarına finansal istikrar sağlamaya ve para politikalarını geliştirmeye yönelik düzenlemelerin tartışıldığı, raporlandığı ve analiz edildiği bir forumdur. İngilizce “The Bank for International Settlements” ifadesinin kısaltması olan BIS, Türkiye’de “Uluslararası Ödemeler Bankası” olarak bilinir. Merkezi İsviçre’nin Basel kentinde bulunan BIS, dünya genelindeki 63 ulusal merkez bankası için tarafsız ekonomik raporlar hazırlar ve finansal analizler sunar.
“Borsada Karanlık Oda Nedir?” adlı yazımıza da göz atmak isteyebilirsiniz.
BIS’in (Uluslararası Ödemeler Bankası) Amacı Nedir?
Merkez bankalarının merkez bankası olarak görev yapan BIS’in temel amacı, ulusal merkez bankalarının rezerv yönetimlerini iyileştirmek ve daha istikrarlı para politikalarına ulaşmalarını sağlamak olarak tanımlanır. BIS, bu merkez bankalarına finansal istikrar konusunda rehberlik eder ve deneyim paylaşımı ile sorun çözme süreçlerine destek verir. Ayrıca, uluslararası iş birlikleri ve fon kaynakları açısından merkezi bir platform sağlar.
BIS Ne Zaman Kuruldu?
BIS, 1930 yılında İsviçre’nin Basel kentinde kurulmuştur ve merkezi hala oradadır. Kuruluşun ilk amacı, Almanya’nın I. Dünya Savaşı’ndan kalan borçlarını düzenlemekti. 20 Ocak 1930 tarihinde Lahey Konferansı’nda kabul edilen Young Planı çerçevesinde Uluslararası Ödemeler Bankası oluşturulmuştur.
Başlangıçta, kurulu düzenleyip işlevini tamamladıktan sonra kapatılması öngörülmüşse de, ulusal merkez bankalarının BIS’in devamından memnuniyet duyması sonucunda kurumun faaliyetleri sürdürüldü. 1960’lı yıllardan itibaren BIS’in faaliyet alanı genişlemiş ve günümüzdeki rolünü sürdürmüştür.
BIS (Uluslararası Ödemeler Bankası) Kime Ait?
BIS, bağımsız ve uluslararası bir kuruluş olup tek bir sahibi bulunmamaktadır. Uluslararası Ödemeler Bankası, 63 ülkenin merkez bankalarının üye olduğu bir platform olarak faaliyet gösterir. 1930 yılında kurulduğunda, Almanya, Belçika, Fransa, İngiltere, İtalya, Japonya, ABD ve İsviçre’nin merkez bankaları bu kuruluşun başlangıç kadrosunu oluşturmuştur. Günümüzde Türkiye’nin de yer aldığı 63 ülkenin merkez bankası, BIS’in üyesidir.
BIS, Belçika, Fransa, Almanya, İtalya, Birleşik Krallık ve Amerika Birleşik Devletleri merkez bankalarının başkanlarından oluşan altı direktörün yanı sıra, toplamda 18 üye ile yönetilmektedir. Yönetim Kurulu Başkanlığı görevini ise 2025 yılına kadar Fransa Merkez Bankası Başkanı François Villeroy de Galhau üstlenmektedir. BIS’in genel merkezi İsviçre’nin Basel kentindedir ve Hong Kong ile Mexico City’de de ek ofisleri bulunmaktadır.
BIS Nasıl Çalışır?
BIS, üye merkez bankalarına eşit mesafede kalarak uluslararası diyalog ve iş birliği platformu oluşturur. Kuruluşun temel misyonu, ülkelerin ekonomik olarak istikrar sağlamasına, güçlü para politikalarına sahip olmasına ve sağlıklı rezerv yönetimi gerçekleştirmesine destek olmaktır. Bu amaçla, küresel çapta organizasyonlar düzenler ve üyelerine rehberlik eder.
“Disponibilite Nedir?” adlı yazımıza da göz atmak isteyebilirsiniz.
Her yıl, hem üç aylık dönemlerde hem de yıl sonunda kapsamlı raporlar yayımlayarak üye merkez bankalarının politikalarını analiz eder ve öngörülerde bulunur. Ayrıca, gıda enflasyonu, küresel mali krizler ve merkez bankalarındaki yönetimsel krizler gibi konularda özel açıklamalar yaparak üye ülkeleri bilgilendirir ve uyarır.
BIS’in (Uluslararası Ödemeler Bankası) Faaliyet Alanları Nelerdir?
BIS’in faaliyetleri iki ana alana ayrılabilir: bankacılık ve ekonomik analiz. Bu kapsamda, çeyrek dönemlerde raporlar yayımlamak, yıllık değerlendirme raporları hazırlamak, gerektiğinde öneri ve müdahale içeren bildiriler yapmak, üye ülkelerle toplantılar düzenlemek ve ülkeler arasında diyalog köprüsü kurmak, BIS’in rutin işlerindendir.
BIS ayrıca, merkez bankalarının dijital gelişmelere uyum sağlamalarına yönelik önerilerde bulunur. Örneğin, son zamanlarda ulusal merkez bankalarına dijital para üretimi önerisinde bulunarak yeni teknolojilere uyum sağlamalarına destek olmuştur. BIS’in faaliyet alanları, dört ana departman ve bu departmanlara bağlı çeşitli birimlerle şekillendirilmiştir:
Departmanlar:
- Genel Sekreterlik
- Bankacılık Departmanı
- Para ve Ekonomi Departmanı
- BIS İnovasyon Merkezi
Birimler:
- Hukuk Servisi ve İletişim Birimi
- İç Denetim ve Uyum Birimi
- Risk Yönetimi Birimi
BIS Üyeleri Kimlerdir?
BIS, beş kıtadan 63 merkez bankasının yer aldığı bir platformdur ve dünya GSYİH’sinin yaklaşık yüzde 95’ini kapsar. Kurucu ülkeler arasında Belçika, Fransa, Almanya, İtalya, Japonya ve Birleşik Krallık bulunmaktadır. Üyeler, Avrupa (34), Asya (16), Güney Amerika (5), Kuzey Amerika (3), Afrika (3) ve Okyanusya (2) şeklinde bölgesel olarak dağılım gösterir. Türkiye de Avrupa kıtasından BIS üyesidir.
Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası BIS’e Ne Zaman Üye Oldu?
Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası (TCMB), 1951 yılında Uluslararası Ödemeler Bankası (BIS) üyesi olmuştur. TCMB, BIS’in genel kurul toplantılarına katılma, oy kullanma ve temsil haklarına sahiptir. Ayrıca, Türkiye 5 bin altın frank ile BIS’in hissedar ülkeleri arasında yer almaktadır. BIS’in sermayesi altın frank olarak ifade edilmekte olup, 1 altın frank 0,29 gram altına eşdeğerdir.
Geçmişten Bugüne BIS’in Türkiye’ye Etkileri Nelerdir?
BIS, üye ülkelerin merkez bankası politikalarına dair ışık tutan raporlar ve yıllık değerlendirmeler yayımlar. Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası da, BIS’in sağladığı bu bilgilerden faydalanarak daha dengeli ve güçlü ekonomi politikaları izlemektedir. BIS, zaman zaman Türkiye Merkez Bankası hakkında özel açıklamalarda bulunur; bu açıklamalar genellikle yönetim değişiklikleri ve para politikalarına yönelik eleştiriler içermektedir. Yakın dönemde BIS’in dijital para önerisi ve TCMB’nin bu öneriyi dikkate alması, Türkiye’ye etkilerinden biridir.
BIS (Uluslararası Ödemeler Bankası) Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Uluslararası Ödemeler Bankası Nerede?
Uluslararası Ödemeler Bankası (BIS), merkez ofisini İsviçre’nin Basel şehrinde bulundurmaktadır. Bu bankanın Basel’deki merkezi, küresel finansal sistemin istikrarını sağlamak amacıyla önemli bir rol oynar. Ayrıca, BIS’in Meksika ve Hong Kong’da da temsilcilikleri bulunmaktadır. Bu ofisler, bankanın uluslararası finansal düzenlemeler ve gözetim konusundaki görevlerini daha etkin bir şekilde yerine getirmesine yardımcı olur.
Sorumluluk Reddi: Bu yazıda yer alan bilgiler kesinlikle yatırım tavsiyesi içermez. Yapacağınız yatırımları kendi araştırmanız ve kararlarınız sonrasında kendi sorumluluğunuz dahilinde yapmalısınız.