Borsa endeksi, bir ülkeye ait olan borsanın performansını ölçümlemektedir. Bu endeks ise belli başlı şirketlere ait hisse senetlerinin fiyatlarına bakılarak hesaplanır. Eğer piyasada yer alan bir yatırımcıysanız, borsa endeksi ile piyasanın hareketlerini izleyebilir, takip edebilirsiniz. Yani kısacası, borsanın nabzı tam olarak bu endeksler içerisinde tutulur.
Borsa Endeksi Ne İşe Yarar?
Borsanın nabzını tuttuğunu söylediğimiz bu endeksler, belli bir borsa içerisinde işlem görmekte olan hisse senetlerinin performansını ve fiyatlarını temsil etmektedir. Seçili olan hisse senetlerinin ağırlıklı ortalamaları alınır ve hesaplanır. Piyasada yer alan genel eğilim bu şekilde oluşturulur. Yatırımcılar, pazar hakkında bilgi sahibi olmak istediklerinde bu endekslere göz atarlar. Bunun sebebi de biraz önce bahsettiğimiz şirketlerin ağırlıklı ortalamalarının yer almasıdır.
Endeksler Ne İçin Kullanılır?
Endekslerin kullanım açısından belli başlı noktaları vardır. Bunları şu şekilde sıralayabiliriz:
- Borsada bulunan genel eğilim ölçülür.
- Yatırım portföylerinin doğru bir şekilde değerlendirilmesi sağlanır.
- Piyasada oluşan dalgalanmalar takip edilir.
- Pazarın genel performansı basit bir şekilde incelenir.
- Yatırımcıların piyasa trendleri hakkında bilgi sahibi olması sağlanır.
Yukarıda saydığımız maddeler, endeksler sayesinde elde edilebilmektedir.
Borsa Endekslerini Hangi Faktörler Etkiler?
Borsa endekslerini günümüzde birden çok faktör ve durum etkileyebilmektedir. Peki, bunlar nelerdir? Gelin listenin tamamına beraber bakalım.
- Ülke içerisinde yer alan işsizlik oranı
- Enflasyon
- Büyümeye ait enflasyon verileri
- Şirketlerin sahip olduğu karlılık oranları
- Büyüme performansları
- Gelir performansları
- Siyasi istikrarsızlık
- Var olan savaş durumları
- Uluslararası gelişmeler
- Jeopolitik belirsizlikler
- Küresel piyasadaki faktörler
- Merkez Bankaları’ndaki faiz oranları
Yukarıda saymış olduğumuz durumların biri ya da birkaçının bir araya gelmesi ile beraber borsa endekslerinde de değişimler gözlemlenebilmektedir. Eğer sizler de bir yatırımcıysanız, bu faktörleri göz önüne alarak yatırımlarınızı yapmak isteyebilirsiniz.
Borsa İstanbul’da Kaç Adet Endeks Vardır?
Borsa İstanbul içerisinde güncel olarak toplamda 53 adet pay endeksi yer alır. Peki, en çok önem verilen endeksler hangileridir? Bunu sizler için bir sonraki başlığımızda inceleyeceğiz.
Borsa İstanbul Endeksleri Hangileridir?
Borsa İstanbul içerisinde toplamda 53 adet endeks yer alsa da bunların tamamına duyulan ilgi eşit değildir. Yatırımcılar tarafından en çok takip edilen endeksler şu şekildedir:
BİST 100 Endeksi
Borsa İstanbul içerisinde yer alan en önemli endeks türüdür. Bu endekste piyasa değeri ve ticaret hacmi en yüksek seviyede bulunan 100 şirketin hisse senetleri listelenir. Türkiye’ye ait genel piyasa eğilimlerini ve ekonomik sağlığı görmek istiyorsanız, BİST 100 Endeksi sizler için iyi bir gösterge olabilir.
BİST 30 Endeksi
BİST 30 Endeksi’de oldukça önem verilen ve takip edilen endekslerden bir tanesidir. Bu endeks içerisinde toplamda 30 adet şirketin hisse senedi yer alır. Bunlar da BİST 100’de olduğu gibi Türkiye’nin en büyük ve en likit şirketlerine ait hisse senetleridir. Aralarındaki en büyük fark ise bir endekste 100, diğer endekste ise 30 adet şirketin hisse senetlerinin bulunmasıdır.
BİST Banka Endeksi
Bankacılık sektörü içerisinde yer alan şirketlerin hisse senetleri, BİST Banka Endeksi’nde kendisine yer bulmaktadır. Bu endeks sayesinde bankacılık sektörünün performansı takip edilebilir.
BİST Sanayi Endeksi
Banka endeksinde olduğu gibi sanayi endeksinde de Türkiye’de yer alan sanayi şirketlerinin hisse senetleri listelenir. Sanayi sektöründe yer alan şirketlerin sektörel eğilimlerini ve performanslarını incelemek için bu endeks kullanılabilir.
Yukarıda saydığımız endeksler haricinde BIST 50, BIST Hizmetler, BIST Katılım Endeksi ve BIST Teknoloji endeksleri de yine Borsa İstanbul Endeksi içerisinde bulunmaktadır.
Borsa Endeksi Neye Göre Yükselir?
Borsa endeksinin yükselmesini sağlayan birden çok neden ve faktör bulunabilir. Bunları sizler için şu şekilde sıralayabiliriz:
- Endeksi oluşturan şirketlerin sahip olduğu performanslar
- Faiz oranları
- Ekonomik olarak büyüme
- Olumlu jeopolitik gelişmeler
- Para arzının artması
- Yaşanan politik faktörler
- Yaşanan küresel gelişmeler
- Merkez Bankaları’na ait para politikaları
- Likidite koşulları
- Genişlemeci para politikaları
Bu saymış olduğumuz maddeler, borsa endeksinin yükselmesine direkt olarak etki edebilecek faktörlerdir.
Dünyanın En Önemli Borsa Endeksleri Hangileridir?
Dünya’da sıklıkla takip edilen ve önem verilen birçok borsa endeksi bulunur. Bu endekslere ait liste şu şekildedir:
- S&P 500 (Standard & Poor’s 500)
- NASDAQ Composite
- Dow Jones Industrial Average (DJIA)
- FTSE 100 (Financial Times Stock Exchange 100 Index)
- Nikkei 225
- DAX (Deutscher Aktienindex)
Bu endeksler, kendi ülkelerinin ekonomik durumlarını yansıtmak için iyi birer göstergelerdir.