Borsa dünyasının geçmişine dair bir iz olarak tahta ve tahtacı terimleri hala kullanılıyor. Eski zamanlarda elektronik sistemlerin olmadığı dönemlerde, borsa işlemleri ve fiyat bilgileri tahtalara yazılarak yönetiliyordu. Günümüzde bile bu eski geleneğin izleri, borsa dilinde kendine özgü bir yer bulmuş durumda.
Tahta Nedir? Tahta, hisse senetlerinin alım-satım işlemleri ve fiyat gibi bilgilerin manuel olarak tahtalara yazıldığı yerdir. Bu tahtalar, borsa katında veya belirli işlem noktalarında bulunabilir.
Tahtacı Nedir? Tahtacı ise borsada bu tahtaları yakından takip eden ve bu bilgileri kullanarak alım veya satım yaparak piyasaya yön veren kişilerdir. Tahtacılar, piyasadaki fiyatları ve işlem hacimlerini analiz ederek, alım-satım kararları alırlar ve piyasanın seyrini belirleyebilirler.
Eski borsa terminolojisinden gelen bu terimler, günümüzde bile borsa işlemleri ve piyasa analizinde önemli bir rol oynamaktadır. Tahta ve tahtacı kavramları hakkında daha fazla detay öğrenmek isterseniz, bu yazı size rehberlik edecektir.
Borsada Tahta ve Tahtacı Anlamları
“Tahta” terimi, hisse senetlerinin ifade edilmesi için kullanılırken, “tahtacı” terimi bu hisse senetlerinde en çok işlem yapan yatırımcıları ve brokerları tanımlar. Bu tabirlerin kökeni, otomasyon öncesi dönemde hisse senetleri ve işlemlerinin manuel olarak tahtalara yazıldığı günlere dayanır. Borsa İstanbul’da işlemlerin elektronik sistemler yerine tahtalara yazılarak duyurulduğu dönemden gelen bu terimler, günümüzde de kullanılmaya devam etmektedir.
Günümüzde, “tahta sistemi” olarak adlandırılan kullanım, hisse senetlerinin güncel fiyatları, teklifleri ve alım-satım işlemlerinin elektronik platformlar aracılığıyla gösterilmesini ifade eder. Bu sayede, brokerlar ve yatırımcılar en güncel bilgilere erişebilir.
Tahtacı Ne İş Yapar?
Tahtacılar, hisse senetlerinin güncel fiyatlarını ve alım-satım paritelerini yakından takip eden, bilgilerini yatırımcılarla paylaşan ve yatırımcıları yönlendiren kişilerdir. Tahtacıların görevleri şunlardır:
- Hisse Senedi Hareketlerini Takip Etmek: İlgilendikleri hisse senetlerindeki fiyat hareketlerini anlık olarak izleyip alım-satım emirlerini analiz ederler ve alıcılar ile satıcıları eşleştirirler.
- Piyasa Beklentilerini Okumak: Piyasa beklentilerini doğru okuyarak, yatırımcılara alım veya satım yapma konusunda rehberlik ederler ve hisse senedi fiyatları üzerinde belirleyici bir rol oynarlar.
- Yatırımcılara Kılavuzluk Etmek: Yatırımcılara hisse senedi yatırımlarında yön göstererek daha hızlı ve doğru yatırım kararları almalarını sağlarlar, bu da piyasada hareketlilik yaratır.
- Güncel Bilgiler Sağlamak: Hisse senedi fiyatlarını borsa platformlarında güncel olarak paylaşarak yatırımcıların en doğru bilgilere ulaşmasını sağlarlar.
Bu terimler, borsada geçmişten günümüze kadar süregelen önemli kavramlardır ve hala piyasa analizlerinde ve yatırım kararlarında büyük öneme sahiptir.
Borsada Tahta Kapatmak Ne Demek?
Borsada tahta kapatmak, işlem yapma yetkisini kaybetmiş hisse senetlerini ifade eder. Belirlenen kurallara uymayan hisse senetleri, borsa tarafından işaretlenerek işlem yapılamaz hale getirilir. Tahta kapatmak olarak adlandırılan bu süreçte, hisse senetleri varlığını korur ancak alım-satım işlemleri gerçekleştirilemez.
Tahta kapatılması durumunda, yatırımcı ve piyasa kayıplar yaşayabilir. Bu durumda, hisse senedinin sahibi olan kurum, borsaya bir ay içinde “Kamuyu Aydınlatma Bilgi Formu” sunmalıdır. Borsa, bu formu 15 iş günü içinde inceleyerek kararını açıklar. Karar olumluysa, hisse senedi 5 gün içinde tekrar işleme açılır.
Ana Tahta ve Yan Tahta Ne Anlama Geliyor?
Borsada ana tahta, en çok işlem gören hisse senetlerini ifade eder. Bu hisse senetleri, BİST’te işlem görenler arasında ilk 30 veya ilk 50’de yer alır. Yan tahta ise, BİST işlem hacmi ve piyasa değeri sıralamasında ilk 50 dışında kalan hisse senetleri için kullanılır. Yani, yüksek talep gören ve büyük işlem hacmine sahip hisse senetleri ana tahta olarak adlandırılırken, bunlar dışında kalanlar yan tahtalar olarak bilinir.
MACD Nedir adlı yazımıza da göz atmak isteyebilirsiniz.
Borsada Tahta ve Tahtacı Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Borsada Tahtacılar Kimlerdir?
Borsada tahtacılar, belirli bir hisse senedi üzerinde yoğunlaşarak fiyatını etkilemeye çalışan kişi veya kurumları ifade eder. Bu kişiler veya kuruluşlar, çeşitli stratejiler ve yöntemlerle hisse senedinin fiyatını manipüle edebilir ve piyasa dinamiklerini önemli ölçüde etkileyebilir. Tahtacılar genellikle piyasa hareketliliğini yönlendirmek veya belirli bir seviyede tutmak amacıyla büyük alım-satım işlemleri gerçekleştirir. Bu nedenle, tahtacılar borsa hareketleri üzerinde önemli bir etkiye sahip olabilir.
Borsada Ana Tahtalar Hangileridir?
Borsa İstanbul’da ana tahtalar, genellikle işlem hacmi yüksek ve piyasa değeri büyük olan hisse senetlerini ifade eder. Örnek olarak, Türk Hava Yolları (THYAO) ve Ereğli Demir Çelik (EREGL) hisseleri, borsada en çok işlem gören ve işlem hacmi yüksek olan senetlerdir. Bu nedenle, bu tür hisse senetleri ana tahta olarak kabul edilir. Ana tahtalar, piyasanın likiditesini ve genel hareketliliğini belirleyen önemli araçlar arasında yer alır.
Borsada Tahta Kapanırsa Hisse Ne Olur?
Borsada tahta kapanırsa, yani işlem sırası geçici olarak kapatılırsa, ilgili hisse senedi alım satımına ara verilir. Bu süre boyunca, hisse senedi üzerinde alım veya satım işlemi yapılamaz ve yeni emirler verilemez. Tahta kapanan hisseler, kapalı kaldıkları süre boyunca Takasbank nezdinde saklanır. Hisse senedinin tekrar işleme açılmasıyla birlikte, yatırımcılar yeni emirler verebilir ve fiyat hareketliliği yeniden başlayabilir. Tahta kapanmasının süresi ve nedenleri borsa tarafından duyurulur ve genellikle piyasa koşulları veya şirketle ilgili gelişmelerle ilişkilidir.
Tahta Yapıcı Kimdir?
Borsada “tahta yapıcı” olarak adlandırılan kişiler veya kurumlar, belirli hisse senetlerinin işlem gördüğü tahtayı düzenleyip yönetirler. Bu rol, hisse senedi fiyatlarını ve işlem hacimlerini takip ederek, borsa platformunda bu bilgileri güncelleyip yatırımcılara sunmayı içerir. Tahta yapıcılar, piyasa likiditesini artırmak ve fiyatların düzenli bir şekilde oluşmasını sağlamak amacıyla alım-satım işlemlerini yönetirler. Bu şekilde, yatırımcıların işlem yaparken karşılaştığı fiyat farklarının minimize edilmesine ve piyasanın daha şeffaf hale gelmesine yardımcı olurlar.
Borsada Tahtacı Nasıl Hareket Eder?
Borsada tahtacı, belirli bir hisse senedinin fiyatını manipüle etmek amacıyla hareket eder. Genellikle, hisseyi düşük seviyelerden alarak ve fiyatı yukarıya taşıyacak alımlar yaparak piyasada etkinlik sağlar. Tahtacı, her seviyede alım yaparak, hisse senedinin fiyatını artırmayı hedefler. Bu süreçte, düşük seviyelerden alım yaparak, fiyatı yukarı yönlü hareket ettirir. Kâr marjı, genellikle düşük seviyelerden alıp yüksek seviyelere taşıyan yatırımcılardan daha düşük olabilir çünkü tahtacı, fiyatı sürekli olarak destekleyerek piyasada bir denge oluşturur.
Yan Tahta Hisseleri Hangileri?
Yan tahta hisseleri, genellikle BIST 50 dışındaki hisse senetleri olarak adlandırılır. Bu hisse senetleri, BIST 100 endeksindeki 100 hisse dışında kalan ve daha düşük işlem hacmine sahip olan hisselerdir. Yatırımcılar, yan tahtaları takip ederken XTUMY endeksini kullanabilirler. XTUMY endeksi, Borsa İstanbul’da işlem gören ve genellikle daha az işlem gören hisseleri içerir, bu da yatırımcılara yan tahta hisselerinin performansını izleme imkanı sağlar. Yan tahtalar, ana tahtalara kıyasla daha az likidite ve işlem hacmi sunar.
Borsada Sığ Tahta Ne Demek?
Sığ tahta, düşük piyasa değeri ve düşük işlem hacmi olan hisse senetlerini ifade eder. Bu terim, genellikle az bilinen veya yatırımcı ilgisi düşük olan şirketlerin hisselerini tanımlar. Sığ tahtada işlem gören hisseler, genellikle düşük likiditeye sahip olduğundan, alım satım işlemleri daha zor olabilir ve fiyatlarda ani değişiklikler yaşanabilir. Bu nedenle, sığ hisselere yatırım yaparken dikkatli olunması ve piyasa koşullarının iyi değerlendirilmesi önemlidir.
Borsada Tahta Çizmek Ne Demek?
Borsada “tahta çizmek” terimi, yatırımcıların belirli bir hisse senedinin fiyat seviyelerinde büyük miktarda alım veya satım emri vererek, o seviyelerde işlem yapmayı amaçladığı bir stratejiyi ifade eder. Bu işlem genellikle fiyat seviyelerinde destek veya direnç oluşturmak ve piyasa hareketlerini etkilemek için kullanılır. Tahta çizme, “tüm fiyatlara talibim” anlamına gelir ve bu strateji genellikle kısa vadeli yatırımcılar tarafından tercih edilir. Tahta çizme ile yatırımcılar, hedefledikleri fiyat seviyelerinde likidite sağlamayı ve piyasa davranışını yönlendirmeyi amaçlar.