Varant Hisse Nedir ve Nasıl Alınır?

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Varant, sahibine, dayanak varlık ya da göstergeyi belirli bir fiyattan, belirli bir tarihte ya da o tarihe kadar satın alma ya da satma hakkı veren bir finansal araçtır. Varantlar yatırımcılara bir hak tanırken, zorunluluk getirmez. Özetle, varantlar menkul kıymetleştirilmiş opsiyonlardır.

Varant satın alan yatırımcı, dayanak varlığın kendisini değil, bu varlığı alma veya satma hakkını elde eder. Risk, yalnızca varantın satın alımı sırasında ödenen primle sınırlıdır.

Varantlar, Borsa İstanbul’da (BIST) hisse senetlerine benzer bir şekilde sürekli müzayede sistemiyle işlem görür. Takas işlemleri hisse senetleri ile aynı (T+2) olarak gerçekleşir. Eğer vade sonunda ekonomik olarak anlamlı bir değer yaratırsa, hak sahibinin bu hakka dayalı işlem yapması, takas işlemlerinin tamamlanmasından sonraki bir iş günü içinde gerçekleşir.

Bu finansal enstrümanlar, kaldıraçlı işlem yapma imkânı sunar. Yani, yatırımcılar hem alım hem de satım varantları ile fiyat hareketlerine yönelik pozisyon alabilirler. Bu da hem yükselen hem de düşen piyasalardan kazanç elde etme fırsatı tanır. Varantlar için opsiyonlarda olduğu gibi, yatırılması gereken bir prim mevcuttur.

Varant Hisselerinin Özellikleri Nelerdir?

Varantlar serbest marjla işlem görür ve işlemler kotasyon fiyat aralığı içinde yapılır. Açığa satış ve ödünç işlemlerine izin verilmezken, kredili işlemler de yasaktır. Emir iptali her zaman serbesttir ve emir bölme, hisse senetlerindeki kurallara göre yapılır. Ayrıca fiyat ve miktar iyileştirme serbesttir.

Varantlar, BIST Hisse Senetleri Piyasası seans saatlerinde işlem görür. Ancak piyasa yapıcı kotasyon vermeden emir kabulü ve işlemler başlamaz. Her varant için belirlenmiş bir kullanım fiyatı vardır. Bu fiyat, varantın dayanak varlığı hangi fiyattan alabileceğini ya da satabileceğini gösterir. Eğer vade tarihinde bu fiyat avantajlıysa, varant işleme konur.

Varantlarda belirlenmiş bir vade tarihi vardır. Avrupa tipi varantlarda hak sadece vade sonunda kullanılırken, Amerikan tipi varantlarda vade sonuna kadar herhangi bir tarihte kullanılabilir. Ancak, varantlar hisse senedi gibi çeşitli haklar sağlamaz; örneğin kâr payı hakkı, oy hakkı veya yönetimde söz sahibi olma hakkı yoktur.

Varant İşlem Esasları Nelerdir?

Varantlar Borsa İstanbul’da, Kurumsal Ürünler Pazarında işlem görür. İşlemler çok fiyat-sürekli müzayede sistemiyle yapılır ve piyasa yapıcı likidite sağlamak için BIST sistemine iki yönlü emir girer. Kotasyon aralığı dışındaki fiyatlardan verilen emirler sisteme kabul edilse de, işlem sadece kotasyon aralığı içinde gerçekleşebilir.

Piyasada baz fiyat uygulanmadığından, fiyatlar serbest marj aralığında belirlenir. Ancak varantlara açılış seansında emir ya da kotasyon girilemez ve seans içinde emir iptali her zaman mümkündür.

Varantlarda Takas

Varant takası, varantların BIST’de alım-satımı sonrasında yapılan nakit ve menkul kıymet transferini ifade ederken, varant dönüşümü ise varanttan doğan hakkın kullanılmasını içerir. Varantların takası (T+2) ile gerçekleşir. Dönüşüm işlemlerinde ise, dayanak varlık, varantın tipi ve türü gibi özellikler belirleyici olur.

Son işlem günü, varantın hak sahibi olunduğu gündür ve bu tarihten itibaren takas işlemlerinin tamamlanması gerekmektedir. Hak kullanım işlemleri en erken (T+3) gününde başlar.

Varant Değeri ve Fiyatı

Varantın değerini belirleyen iki ana faktör içsel değer ve zamansal değerdir. İçsel değer, varantın dayanak varlığının spot fiyatına göre kâr ya da zarar durumu hakkında bilgi verir. Dayanak varlığın fiyatı, kullanım fiyatının üzerindeyse alım varantı kârdadır, satım varantı ise fiyatın altında olduğunda kârda olur.

Zamansal değer ise varantın vade süresi ile ilgili olup, vade uzadıkça varantın değeri de artar.

Varantın Fiyatını Etkileyen Faktörler Nelerdir?

Varant fiyatları, dayanak varlığın fiyatı, işleme koyma fiyatı, vadeye kalan süre, volatilite, piyasa faiz oranı ve temettü gibi çeşitli faktörlerden etkilenir. Alım varantlarında dayanak varlığın fiyatı yükseldikçe varantın fiyatı da artar. Buna karşın satım varantlarının fiyatı ise dayanak varlığın fiyatı arttıkça düşer.

“Borsada Spek Hisse Nedir?” adlı yazımıza da göz atmak isteyebilirsiniz.

Yasal Uyarı:

Bu içerikte yer alan bilgiler yatırım danışmanlığı kapsamında değerlendirilemez. Sadece genel bilgilendirme amaçlıdır ve herhangi bir yatırım tavsiyesi teşkil etmez. Yatırım kararlarınızı almadan önce kendi araştırmalarınızı yapmalı ve gerekirse profesyonel bir yatırım danışmanından destek almalısınız. Bu bilgilere dayanarak yapacağınız yatırımlar tamamen kendi sorumluluğunuzdadır. Borsa Endeksi, bu içerikten doğabilecek herhangi bir zarardan sorumlu tutulamaz.